Irish Lesson 106 Recognition drill with an modh coinníollach for second-declension verbs D'fhoghlaimeoinn é (DOU-lim-oh-in ay*), dá mbeadh mo leabhar agam. Nach n-imeofá (nim-YOH-faw*), mura mbeadh na siopaí oscailte? Dá ndeiseodh (NESH-ohk*) sé an bord, d'íocfainn (DEEK-hin) an bille le háthas. Ní shocródh Caitlín ar chuairt, mura mbeimis sa bhaile (nee HOHK-rohk* kaht-LEEN er K*OO-ahrt MU-rah ME-mish suh VWAHL-uh). An aontódh sibh (AY*N-tohk* shiv) liom, dá gcuirfinn (GIR-hin) an cheist sin roimh na daoine eile? Thosófaí air, mura mbeidís as lathair. Key: I would study it, if I had my book. Wouldn't you leave, if the stores weren't open? If he were to repair the table, I would gladly pay the bill. Caitlín wouldn't decide on a visit, if we weren't at home. Would you-all agree with me, if I were to put that question before the other people? I would start on it, if they weren't here. Conversation Cormac: Dia dhaoibh (DEE-uh geev), a Shíle agus a Phóil (FOH-il). Síle (SHEEL-uh): Dia's Muire dhaoibh, a Chormaic agus a Úna. Conas tá sibh inniu? Úna: Táimid go han-mhaith, agus cén chaoi a bhfuil sibh féin? (KAY*-hee vwil shiv fay*n). Pól: Bheimis i bhfad níb fhearr (i VWAHD neeb AHR), dá ngóthóimis an chéad duais i gcrannchur an Stáit (daw*ng OH-hoh-mish un HYAY*-uhd DOO-ish i GROUN-k*ur un STAW*-it). Síle: Ní raibh an uimhir cheart againn riamh, ach cá bhfios duit? (nee rev un IV-ir hyart uh-GIN reev ahk* kaw* vis dit?) Mura n-imreofá d'uimhir áidh gach seachtain gan teip, theipfeadh ort (MU-ruh nim-ROH-faw* DIV-ir AW*-ee gahk* SHAHK*T-in guhn tep, HEP-huhk* OH-ruht). Cormac: Ní bheadh an duais de caoga dollar buaite againn anuraidh mura mbeadh ticéad ceannaithe sa chrannchur againn. Úna: Bhain sé an duais, go deimhin (DEYE-in), ach dá gcuirfimis an t-airgead inár gcuntas bainc (bwink), bheimis saibhir, beagnach (VE-mish SEYE-vir BYUHG-nahk*). Pól: Abair é! Cén uimhir an uimhir bhuaite inné? Úna: Cad a dhéanfá leis airgead, a Shíle, dá mbainfeá an chéad duais? Síle: Cheannóinn carr nua ar dtús, agus ansin thriallfaimis tríd an Iarthar (EER-huhr). Cormac: Ach cuir i gcás nach mbainfeadh sibh ach céad dollar nó mar sin. Pól: Sa chás sin, b'fhearr liom cíoscharr a fháil (bahr luhm KEES-k*ahr uh AW*il) agus tiomáin timpeall na cathrach (ti-MAW*-in TIM-puhl nuh KAH-uh-rahk*). Key: Cormac: Hello, Síle and Pól. Síle: Hello, Cormac and Úna. How are you-all today? Úna: We are very well, and how are you-all yourselves? Pól: We would be far better if we were to win the first prize in the state lottery. Síle: We never had the right number, but how would you know? If you weren't to play your lucky number every day, you would fail. Cormac: We wouldn't have won the fifty-dollar prize last year if we hadn't bought a ticket in the lottery. Úna: He won the prize, certainly, but if we put the money in our bank account we would be rich, almost. Pól: Right! What number was the winning number yesterday? Úna: What would you do with the money, Síle, if you were to win the first prize? Síle: I would buy a new car first, and then we would travel through the west. Cormac: But suppose that you-all weren't to win but a hundred dollars or so? Pól: In that case, I would prefer to get a rental car and drive around the city. Vocabulary Masculine cuntas, (KOON-tuhs), an cuntas, an chuntais (K*OON-tish), na cuntais; account. Cuntas bainc; bank account. An cuntas bhainc, the bank account. banc, an banc (bahnk), an bhainc (vwink), na bainc; bank. bille (BIL-e), an bille, an bhille, na billí; bill. cíoscharr (KEES-k*ahr), an cíoscharr, an chíoschairr, na cíoscharranna; rented car. (Cíos means rent.) Feminine duais (DOO-ish), an duais. na duaise, na duaiseanna; prize cathair (KAH-hir), an chathair, na cathrach (KAH-uh-rahk*), na cathracha (KAH-hir-ahk*-uh); city Verbs gnóthaigh (GNOH-hee) ag gnóthú, work, win (a prize). Gnóthaím (GNOH-heem), I win; gnóthaíonn tú, you win; gnóthóidh sé (GNOH-hoh-ee shay*), he will win; gnóthaithe (GNOH-huh-he), won. buaigh (BOO-ee), win, ag buachan (BOO-uhk*-uhn), win. Buaim, I win; buann tú, you win; buafaidh sé (BOO-hee shay*), he will win; buaite, won. ceistigh, ag ceistiú, question. Ceistím, I question; ceistíonn tú, you question; ceisteoidh sé, he will question; ceistithe, questioned. Adjectives ámharach (AW*-vwuhr-ahk*), lucky; mí-ámharach, unlucky saibhir (SEYE-vir), rich macánta (muh-KAW*N-tuh), honest; mímhacánta (MEE-vwuh-KAW*N-tuh), dishonest sármhaith (SAW*R-vwah), excellent dodhéanta (duh-YAY*N-tuh), impossible luachmhar (LOO-uhk*-vwuhr), valuable, precious